تفاوت پروبیوتیک و پری بیوتیک چیست؟

پری‌بیوتیک‌ها مواد غذایی خاصی هستند که توسط میکروب‌های مفید موجود در روده هضم می‌شوند. این مواد غذایی غیر قابل هضم برای بدن انسان هستند ولی به عنوان منبع تغذیه برای میکروب‌های مفید در روده عمل می‌کنند. با ایجاد یک محیط متناسب برای رشد و زنده ماندن میکروب‌های مفید، پری‌بیوتیک‌ها به بهبود سلامت روده و بهبود عملکرد گوارش کمک می‌کنند.

مهمترین و شناخته شده‌ترین نوع پری‌بیوتیک، فیبرها هستند. فیبرها انواعی از کربوهیدرات‌ها هستند که بدن انسان قادر به هضم و جذب آنها نیست. این شامل انواعی از پلی‌ساکاریدها مانند اینولین، فروکتو-اولیگوساکاریدها (FOS)، گالکتو-اولیگوساکاریدها (GOS) و فروکتان است. فیبرها در مواد غذایی مانند غلات، سبزیجات، میوه‌ها، سبزی‌جات و دیگر منابع گیاهی یافت می‌شوند.

پری‌بیوتیک‌ها تأثیرات مختلفی روی سلامت دارند، از جمله:

1. تغذیه میکروب‌های مفید: پری‌بیوتیک‌ها تغذیه کننده میکروب‌های مفید مانند بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس در روده هستند. این میکروب‌ها می‌توانند پروبیوتیک‌های طبیعی در روده تشکیل دهند و باعث بهبود ترکیب جمعیت میکروبیوم روده شوند.

2. تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره: پری‌بیوتیک‌ها توسط میکروب‌های معده‌دوست روده هضم می‌شوند و اسیدهای چرب کوتاه زنجیره (SCFA) از جمله استیک اسید، بوتیریک اسید و پروپیونیک اسید را تولید می‌کنند. این اسیدهای چرب می‌توانند به عنوان منبع انرژی برای سلول‌های روده، بهبود جذب مواد مغذی و تقویت سلامت روده عمل کنند.

3. افزایش حجم مدفوع: پری‌بیوتیک‌ها، به عنوان فیبرها، قابلیت جذب آب را دارند و می‌توانند حجم مدفوع را افزایش دهند. اینافزایش حجم مدفوع می‌تواند به بهبود عملکرد روده و پیشگیری از مشکلات مربوط به یبوست کمک کند.

4. کاهش pH روده: پری‌بیوتیک‌ها می‌توانند با افزایش تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره، pH روده را کاهش دهند. این می‌تواند به محیط نامساعد برای رشد میکروب‌های بد و پاتوژنیک در روده تبدیل شود.

5. تقویت سیستم ایمنی: پری‌بیوتیک‌ها می‌توانند با تأثیر بر جمعیت میکروبیوم روده و تولید متابولیت‌های مفید، سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند. این ممکن است منجر به کاهش التهاب در بدن و افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها شود.

کلمه “پری‌بیوتیک” به طور گسترده‌تر از این توضیحات استفاده می‌شود و شامل مواد غذایی مختلفی می‌شود که قابلیت تغذیه میکروب‌های مفید را دارند. این شامل فیبرها، فروکتو-اولیگوساکاریدها (FOS)، گالکتو-اولیگوساکاریدها (GOS)، اینولین، لاکتولیگوساکاریدها (LOS) و دیگر مواد غذایی قابل تغذیه برای میکروب‌های مفید می‌شود.

استفاده از پری‌بیوتیک‌ها می‌تواند به عنوان یک روش تکمیلی و مفید برای بهبود سلامت روده و سیستم گوارش مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، قبل از استفاده از پری‌بیوتیک‌ها یا هر مکمل دیگری، بهتر است با متخصص تغذیه یا پزشک خود مشورت کنید تا نوع، دوز و مدت زمان مناسب را برای شرایط شما تعیین کنند.

پروبیوتیک و پری بیوتیک چیست؟

پروبیوتیک و پری‌بیوتیک دو مفهوم مرتبط در حوزه تغذیه و سلامت روده هستند.

پروبیوتیک‌ها میکروب‌ها یا میکروارگانیسم‌هایی هستند که وارد روده می‌شوند و به طور مفید در روده زنده می‌مانند. این میکروب‌ها معمولاً از خانواده‌های باکتریایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم هستند. هدف اصلی مصرف پروبیوتیک‌ها، افزایش تعداد و تنوع میکروب‌های مفید در روده است. با تعداد بیشتر میکروب‌های مفید در روده، تعادل میکروبیوم روده بهبود می‌یابد و سلامت روده و سیستم ایمنی تقویت می‌شود. پروبیوتیک‌ها می‌توانند به صورت مکمل در قالب کپسول، پودر، نوشیدنی یا مواد غذایی خاص مصرف شوند.

پری‌بیوتیک‌ها به عنوان مواد غذایی خاصی شناخته می‌شوند که توسط میکروب‌های مفید در روده هضم می‌شوند. این مواد غذایی غیرقابل هضم برای بدن انسان هستند ولی به عنوان منبع تغذیه برای میکروب‌های مفید در روده عمل می‌کنند. با ایجاد یک محیط متناسب برای رشد و زنده ماندن میکروب‌های مفید، پری‌بیوتیک‌ها به بهبود سلامت روده و بهبود عملکرد گوارش کمک می‌کنند. مهمترین و شناخته شده‌ترین نوع پری‌بیوتیک، فیبرها هستند که در مواد غذایی گیاهی مانند غلات، سبزیجات، میوه‌ها و سبزی‌جات یافت می‌شوند.

تفاوت اصلی بین پروبیوتیک و پری‌بیوتیک

تفاوت اصلی بین پروبیوتیک و پری‌بیوتیک در ویژگی و عملکرد آن‌ها است:

1. تعریف:
– پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها میکروب‌های مفیدی هستند که به صورت زنده وارد روده می‌شوند و سلامت روده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند.
– پری‌بیوتیک: پری‌بیوتیک‌ها مواد غذایی خاصی هستند که توسط میکروب‌های مفید در روده هضم می‌شوند و به رشد و فعالیت آن‌ها کمک می‌کنند.

2. ویژگی‌ها:
– پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها معمولاً از گونه‌های خاصی از باکتری‌ها یا قارچ‌ها تشکیل شده‌اند. آن‌ها باید در محیط اسیدی معده و روده زنده بمانند تا بتوانند بهره‌وری خود را در روده نشان دهند.
– پری‌بیوتیک: پری‌بیوتیک‌ها معمولاً فیبرها و کربوهیدرات‌های قابل هضم نشده هستند که در روده بدون هضم شدن توسط انزیم‌های بدن عبور می‌کنند و به میکروب‌های مفید در روده تغذیه می‌کنند.

3. عملکرد:
– پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها با وارد شدن به روده، تعداد و تنوع میکروب‌های مفید را افزایش می‌دهند. آن‌ها با تعامل با سیستم ایمنی بدن، جذب مواد غذایی و تولید ترکیبات مفید مانند ویتامین‌ها و اسیدهای آمینه، به بهبود سلامت روده و سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
– پری‌بیوتیک: پری‌بیوتیک‌ها با فراهم کردن محیطی متناسب برای میکروب‌های مفید، رشد و تکثیر آن‌ها را تشویق می‌کنند. آن‌ها با افزایش تعداد میکروب‌های مفید، تغذیه مناسب برای آن‌ها و تولید فراورده‌های مفید مانند اسیدهای چرب کوتاه زنجیره، به بهبود سلامت روده و فعالیت گوارش کمک می‌کنند.

4. منبع:
– پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها معمولاً به صورت مکمل‌های غذایی، داروها و محصولات غذایی مثل ماست، کره، نوشیدنی‌های ترش، سمبوسه وغذاهایی که با پروبیوتیک‌ها غنی شده‌اند، در دسترس هستند.
– پری‌بیوتیک: پری‌بیوتیک‌ها در مواد غذایی گیاهی موجودند، از جمله غلات، سبزیجات، میوه‌ها و سبزی‌جات. برخی از منابع معروف پری‌بیوتیک شامل پوره بنیوتین، پشت‌پری‌بیوتین، چوبه خردلی، پودر وانیلین، پودر همیسفرول و پودر اینولین است.

در کل، پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها به صورت ترکیبی می‌توانند برای بهبود سلامت روده و سیستم گوارش مورد استفاده قرار بگیرند. مصرف همزمان پروبیوتیک‌ها با پری‌بیوتیک‌ها می‌تواند تأثیرات مثبت بیشتری در بهبود سلامت روده داشته باشد.

چرا باکتری های روده مفید هستند؟

باکتری‌های روده مفید، که به عنوان پروبیوتیک‌ها شناخته می‌شوند، نقش مهمی در سلامت روده و عملکرد سیستم گوارش دارند. در زیر تعدادی از دلایلی که باکتری‌های روده مفید مفید هستند را بررسی می‌کنیم:

1. حفظ تعادل میکروبیوم روده: میکروبیوم روده، مجموعه از باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها در روده است. حفظ تعادل در میکروبیوم روده اهمیت بسیاری دارد. باکتری‌های روده مفید، با حفظ تعادل میکروبیوم، به رشد و تکثیر باکتری‌های مفید در مقابل باکتری‌ها و میکروب‌های بد مقاومت می‌کنند.

2. حمایت از عملکرد گوارشی: باکتری‌های روده مفید به هضم و جذب مواد غذایی کمک می‌کنند و بهبود عملکرد گوارشی را تسهیل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند آنزیم‌های هضمی تولید کرده و مواد غذایی را به صورت بهتری تجزیه و هضم کنند.

3. تقویت سیستم ایمنی: بخش قابل توجهی از سیستم ایمنی بدن در روده قرار دارد. باکتری‌های روده مفید با تعامل با سیستم ایمنی، به تقویت آن کمک می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به تولید آنتی‌بادی‌ها کمک کنند، سایر باکتری‌ها و میکروب‌های بد را رقابت کنند و بهبود واکنش التهابی را تسهیل کنند.

4. سنتز مواد مفید: باکتری‌های روده مفید می‌توانند مواد مفید مانند ویتامین‌ها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب کوتاه زنجیره و فراورده‌های دیگر را تولید کنند. این مواد می‌توانند به سلامت روده و سایر بخش‌های بدن کمک کنند.

5. مقابله با عوامل بدیل: باکتری‌های روده مفید با اشغال کردن فضای خالی و ایجاد رقابت با باکتری‌ها و میکروب‌های بد، به کاهش ریسک عفونت‌ها و عوارض جانبی مرتبط با آن‌ها کمک می‌کنند.

به طور کلی، باکتری‌های روده مفید در حفظ تعادل میکروبیوم روده، بهبود عملکرد گوارشی،تقویت سیستم ایمنی و تولید مواد مفید نقش مهمی ایفا می‌کنند. همچنین، مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است در برخی موارد مانند درمان اسهال، کاهش عوارض جانبی مرتبط با مصرف آنتی‌بیوتیک، کاهش عوارض ناشی از آلرژی و بهبود عملکرد عصبی و روانی نیز موثر باشد. با این حال، همواره در مصرف هر گونه محصول پروبیوتیک، مشورت با پزشک خود را در نظر بگیرید تا بهترین محصول و دوز برای شرایط خاص شما را تعیین کند.

چگونه غذا بر باکتری های مفید روده تاثیر می گذارد؟

غذاهایی که ما مصرف می‌کنیم، می‌توانند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر باکتری‌های مفید روده تأثیر بگذارند. در زیر توضیحاتی درباره نحوه تأثیر غذا بر باکتری‌های مفید روده آورده شده است:

1. فراهم کردن محیط مناسب: غذاها می‌توانند محیط مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری‌های مفید روده ایجاد کنند. برخی از باکتری‌ها مانند باکتری‌های لاکتوباسیل و بیفیدوباکتریوم، از قندها و فیبرهای موجود در غذاها تغذیه می‌کنند. بنابراین، مصرف غذاهایی که حاوی فیبرهای مواد غذایی قابل تجزیه هستند می‌تواند رشد و تکثیر باکتری‌های مفید را تشویق کند. مثال‌هایی از این نوع غذاها عبارتند از سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و لبنیات با پروبیوتیک.

2. تامین پیش غذا: در حالی که برخی باکتری‌های مفید روده مستقیماً مواد غذایی را هضم و جذب می‌کنند، برخی دیگر به مواد غذایی قابل هضم نیاز دارند که توسط بقیه گروه باکتری‌ها هضم شده و متابولیت‌ها تولید می‌شوند. به عنوان مثال، باکتری‌های روده مفید می‌توانند فیبرهای ناهضم شده را به اسیدهای چرب کوتاه زنجیره تبدیل کنند که به عنوان منبع انرژی برای سلول‌های روده عمل می‌کنند. بنابراین، مصرف غذاهای حاوی فیبرهای قابل تجزیه می‌تواند تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره را تشویق کند و در نتیجه رشد باکتری‌های مفید را تغذیه کند.

3. ارائه آنتی‌اکسیدان‌ها: برخی غذاها حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن و فلاونوئیدها هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها به باکتری‌های مفید روده کمک می‌کنند تا از استرس اکسیداتیو و آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت کنند. این غذاها شامل میوه‌ها و سبزیجات ریا رنگارنگ، مغز گردو، توت‌ها، سبزیجات تاریک رنگ مانند اسفناج و کلم، و روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون و روغن آفتابگردان می‌شوند.

4. تأمین پروبیوتیک‌ها: برخی غذاها به صورت طبیعی یا از طریق افزودن پروبیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های مفید روده را تأمین کنند. مثال‌هایی از این غذاها شامل ماست، کره، کمپوت، ترشی، کیفیر، ترشیجات و شوریجات، و کمپوست‌ها هستند.

5. تأمین املاح معدنی: برخی غذاها می‌توانند املاح معدنی مهمی را برای رشد و تکثیر باکتری‌های مفید روده فراهم کنند. به عنوان مثال، غذاهایی مانند ماهی، طبقه بندی‌های سبزیجات خاص، و تخم‌مرغ حاوی املاح معدنی مانند روی، سلنیوم و منیزیم هستند که برای رشد باکتری‌های مفید روده ضروری هستند.

مصرف یک رژیم غذایی متنوع و تغذیه‌ای که شامل انواع مختلف غذاها باشد، می‌تواند به حفظ تعادل میکروبیوم روده و تغذیه‌ی مناسب برای باکتری‌های مفید روده کمک کند. همچنین، توجه به مصرف فیبرها، آنتی‌اکسیدان‌ها، پروبیوتیک‌ها و املاح معدنی می‌تواند بهبود سلامت روده و حفظ تعادل میکروبیوم روده را تسهیل کند.

کدام منابع غذایی حاوی پری بیوتیک هستند؟

پریبیوتیک‌ها نوعی فیبر مخصوص هستند که توسط باکتری‌های مفید روده هضم می‌شوند و رشد آن‌ها را تغذیه می‌کنند. این فیبرها در برخی غذاها یافت می‌شوند. در زیر به برخی از منابع غذایی حاوی پریبیوتیک معمول می‌پردازیم:

1. پوست میوه‌ها و سبزیجات: پوست میوه‌ها و سبزیجات حاوی مقادیر قابل توجهی پریبیوتیک هستند. مثلاً پوست سیب، آلو، هندوانه، خرما و سبزیجاتی مانند پیاز و سیر پریبیوتیک هستند.

2. سبوس گندم: سبوس گندم حاوی فیبرهای مختلفی است که به عنوان پریبیوتیک عمل می‌کنند. می‌توانید سبوس گندم را به غذاها اضافه کنید یا آن را به عنوان مکمل مصرف کنید.

3. جوانه‌ها: جوانه‌ها نیز حاوی مقادیر زیادی پریبیوتیک هستند. می‌توانید جوانه‌های گندم، جو، نخود و عدس را به تغذیه خود اضافه کنید.

4. لبنیات: برخی از لبنیات مانند ماست و کره حاوی پریبیوتیک هستند. ماست حاوی یک نوع پریبیوتیک به نام لاکتوز است که توسط باکتری‌های مفید روده هضم می‌شود.

5. پودر آغوزه‌های کامل: پودر آغوزه‌های کامل مانند آرد جو، آرد گندم کامل و آرد برنج قهوه‌ای حاوی پریبیوتیک هستند.

6. پروبیوتیک‌ها: این مواد غذایی مانند یاقوت و کیفیر حاوی باکتری‌های مفید روده هستند که در دسته پریبیوتیک‌ها قرار می‌گیرند.

توجه داشته باشید که میزان پریبیوتیک در هر منبع غذایی ممکن است متفاوت باشد. همچنین، میزان پریبیوتیک‌ها ممکن است با روش‌های پخت و پز و ذخیره سازی غذا تغییر کند. برای بهره‌برداری بهتر از پریبیوتیک‌ها، توصیه می‌شود تنوع غذایی را در رژیم غذایی خود حفظ کنید و از انواع مختلف منابع غذایی حاوی پریبیوتیک استفاده کنید.

عوارض مصرف پری بیوتیک‌ها

مصرف پریبیوتیک‌ها به طور کلی برای بیشتر افراد ایمن و بدون عوارض جانبی است. با این حال، برخی افراد ممکن است به صورت فردی یا در شرایط خاص عوارضی ناشی از مصرف پریبیوتیک‌ها تجربه کنند. در زیر به برخی از عوارض محتمل مصرف پریبیوتیک‌ها اشاره می‌کنیم:

1. مشکلات گوارشی: برخی افراد ممکن است پس از مصرف پریبیوتیک‌ها مشکلاتی مانند اسهال، گازهای روده‌ای، نفخ و نفخ شکمی تجربه کنند. این مشکلات معمولاً به دلیل افزایش فعالیت باکتری‌های روده و تولید گازها توسط آن‌ها رخ می‌دهد.

2. حساسیت‌ها: برخی افراد ممکن است به عناصر خاص در پریبیوتیک‌ها حساسیت داشته باشند. معمولاً این حساسیت‌ها شامل آلرژی به مواد مانند لاکتوز یا فرکتوز موجود در پریبیوتیک‌ها است.

3. تغییرات فشار خون: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف برخی پریبیوتیک‌ها می‌تواند تغییراتی در فشار خون ایجاد کند. این تغییرات ممکن است برای افرادی که قبلاً مشکل فشار خون داشته‌اند، اهمیت داشته باشد.

4. تداخل با داروها: برخی پریبیوتیک‌ها ممکن است با داروها تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، مصرف پریبیوتیک‌ها همزمان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش دهد.

همچنین، در صورتی که شما مشکلات سلامتی خاصی دارید یا داروهای خاصی مصرف می‌کنید، قبل از شروع مصرف پریبیوتیک‌ها بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند با توجه به وضعیت شما، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.